26 października Sejm uchwalił ustawę o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparcie niektórych odbiorców w 2023 roku. Istotą ustawy jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego dla podmiotów wrażliwych, czyli w praktyce maksymalna cena energii dla gospodarstw domowych, niektórych podmiotów świadczących usługi użyteczności publicznej oraz sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw oraz limity cen dla produkujących i obracających energią, w tym: pochodzącą z odnawialnych źródeł energii.

Rządowy projekt był zakorzeniony w unijnym rozporządzeniu ustalającym podstawowy limit (tzw. cap) cen energii na 180 euro i dającym możliwości nieznacznych odstępstw poszczególnym państwom unijnym. W punkcie wyjścia europejska i polska branża biogazowa zabiegała o wyłączenie energii produkowanej z biogazu z rozporządzenia ze względu na wyższy uśredniony koszt produkcji energii z biogazu niż z innych źródeł. Stąd organizacje biogazowe skupione w Porozumienia dla Biogazu i Biometanu (w tym: Unia Producentów
i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego) proponowała, aby odpowiedni passus w Rozporządzeniu [art. 7 ust. 1 lit. e)] brzmiał: „The cap on market revenues provided for in Article 6 shall apply to the market revenues obtained from the sale of electricity produced from the following sources: (…) (e) biomass fuel (solid or gaseous biomass fuels), excluding bio-methane and biogas (not upgraded to bio-methane);”.

Na szczeblu Unii Europejskiej nie udało się przeprowadzić takiego wyłączenia energii elektrycznej uzyskiwanej z biogazu, ale ze względu na stanowiska m. in. Polski i Danii zawarte zostały tam następujące delegacje dla państw członkowskich: “Member States may, in particular in cases where the application of the cap on market revenues provided for in Article 6 (1) leads to a significant administrative burden, decide that the cap on market revenues does not apply to producers generating electricity with power-generating facilities with an installed capacity of up to 1 MW. Member States may, in particular in cases where the application of the cap on market revenues provided for in Article 6 (1) leads to a risk of increasing CO2 emissions and decreasing renewable energy generation, decide that the cap on market revenues does not apply to electricity produced in hybrid plants which also use conventional energy sources” [art. 7 ust. 3] oraz „Member States may: (…) set a higher cap on market revenues for producers generating electricity from the sources listed in Article 7(1), provided that their investments and operating costs exceed the maximum set in Article 6(1) [art. 8 ust. 1 lit. b)].

 

W rządowym projekcie autorstwa Ministerstwa Klimatu i Środowiska delegacja ta została
w istotnej mierze wykorzystana poprzez wyłączenie spod mocy ustawy instalacji do 1 MW oraz korzystających z systemów wsparcia, a mianowicie:

„Art. 22. Przepisu art. 21 ust. 1 nie stosuje się do wytwórców wytwarzających energię elektryczną w jednostce wytwórczej:    
1)     o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW;
2)     będącej projektem demonstracyjnym w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz. Urz. UE L 158 z 14.06.2019, str. 54, z późn. zm.9)), zwanego dalej „rozporządzeniem 2019/943”;
3)     będącej instalacją odnawialnego źródła energii w rozumieniu art. 2 pkt 13 ustawy o odnawialnych źródłach energii, w odniesieniu do której wytwórca energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w tej instalacji korzysta z:
a)     systemu wsparcia, o którym mowa w art. 70a–70f ustawy o odnawialnych źródłach energii, albo
b)     systemu aukcyjnego, o którym mowa w ustawie o odnawialnych źródłach energii
- w zakresie, w jakim energia elektryczna sprzedawana jest na zasadach określonych w tych systemach wsparcia”.

Jednak wytwórcy energii elektrycznej z biogazu  nie spełniający warunków zawartych w art. 22 pkt. 1 i 3, czyli więksi niż 1 MW i nie korzystający z systemów wsparcia, byliby wedle projektu ustawy objęci nią, a mianowicie:

Art. 21.   1. Wytwórca energii elektrycznej wykorzystujący do wytwarzania energii elektrycznej: (…)
5) biogaz, biogaz rolniczy, biomasę oraz biopłyny w rozumieniu odpowiednio art. 2 pkt 1, 2, 3 i 4 ustawy o odnawialnych źródłach energii, z wyjątkiem biometanu, (…)
-                     przekazuje odpis na Fundusz, na zasadach określonych w art. 23”.

Wobec powyższego Porozumienie dla Biogazu i Biometanu (w tym: Unia Producentów
i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego) zaproponowało wyłączenie biogazu i biogazu rolniczego spod tej regulacji poprzez nadanie nowych brzmień art. 1 ust. 1 pkt. 5 i pkt. 10 ustawy, a mianowicie:

Art. 21.1.         Wytwórca energii elektrycznej wykorzystujący do wytwarzania energii elektrycznej:
1)         energię wiatru,
2)         energię promieniowania słonecznego,
3)         energię geotermalną w rozumieniu art. 2 pkt 10 ustawy o odnawialnych źródłach energii,
4)         hydroenergię w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy o odnawialnych źródłach energii,
5)         biogaz, biogaz rolniczy, biomasę oraz biopłyny w rozumieniu odpowiednio art. 2 pkt 1, 2, 3 i 4 ustawy o odnawialnych źródłach energii,
6)         odpady w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2022 r. poz. 699, 1250 i 1726),
7)         węgiel brunatny,
8)         paliwa ciekłe w rozumieniu art. 3 pkt 3b ustawy – Prawo energetyczne,
9)         węgiel kamienny,
10)      paliwa gazowe w rozumieniu art. 3 pkt 3a ustawy – Prawo energetyczne, z wyłączeniem biogazu i biogazu rolniczego
 –         przekazuje odpis na Fundusz, na zasadach określonych w art. 23.

Tak sformułowany postulat podnoszony był w pismach do Minister Klimatu i Środowiska, Pełnomocnika Rządu ds. Odnawialnych Źródeł Energii, Ministra Rolnictwa i Rozwoju oraz Pełnomocnika Rządu ds. Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich. Delegacje Porozumienia dla Biogazu i Biometanu uczestniczyły w posiedzeniach sejmowej Komisji ds.  Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz senackiej Komisji Gospodarki Narodowej
i Innowacyjności. W każdym z tych posiedzeń uczestniczył prezes UPEBBI Artur Zawisza, który zabierał głos w imieniu branży 20 X w Sejmie [link: https://fb.watch/grySMOpzYw/ ] oraz 25 X w Senacie [https://fb.watch/gryTtDaiPC/], argumentując potrzebę i podstawy pełnego wyłączenia sektora biogazu spod reżimu ustawy. W tym samym czasie toczyły się merytoryczne uzgodnienia zarówno z Ministerstwem Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz parlamentarzystami zainteresowanymi tematyką energetyczną, a w szczególności biogazową.

Trzeba zauważyć, że jedynym politykiem, który publicznie, głośno i jednoznacznie opowiedział się za uzasadnionymi interesami sektora biogazu był Pełnomocnik Rządu ds. Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich wiceminister Janusz Kowalski. Podczas posiedzenia sejmowej Komisji ds.  Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych w dniu 19 X, w której odbywało się pierwsze czytanie projektu ustawy, Janusz Kowalski zabrał głos jako poseł na Sejm i wprost przedstawił stanowisko domagające się wyłączenia energii uzyskiwanej z biogazu spod mocy ustawy [link https://fb.watch/grz40nCXcu/, kwestia od 2’05’’]. Uczynił to jako pierwszy i publicznie jako jedyny, co zostało natychmiast dostrzeżone i przyjęte z satysfakcją przez branżę. Można powiedzieć, że od tego momentu postulat branżowy został w pełni poważnie potraktowany w debacie i uzyskał szanse na realizację. Współpracy branży z Pełnomocnikiem Rządu ds. Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich stała się źródłem przyszłego sukcesu.

Po przyjęciu ustawy przez Sejm, jeszcze bez branżowej poprawki, dalszy ciąg prac miał miejsce w Senacie. Podczas prac senackich senatorowie wszystkich czterech partii politycznych reprezentowanych w Senacie zgłosili dwie podobne poprawki mające na celu realizację postulatu branżowego. Poprawkę dokładnie konsumującą postulat branży zgłosił sen. Wojciech Piecha (PiS), zaś poprawkę nieco inaczej sformułowaną, ale z identyczną intencją zgłosiła grupa senatorów z trzech partii (PO, PSL, Nowa Lewica) reprezentowana m. in. przez sen. Adama Szejnfelda i sen. Stanisława Gawłowskiego. Podczas prac senackich poparcia obu poprawkom udzieliło Ministerstwo Klimatu i Środowiska reprezentowane przez dyrektora Departamentu Elektroenergetyki i Gazu Pawła Pikusa zastępującego tamże podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska wiceminister Annę Łukaszewską-Trzeciakowską. Treść przyjętej następnie przez Senat poprawki brzmiała:

„ w art. 21 w ust. 1:

a) pkt 5 otrzymuje brzmienie:
„5) biomasę oraz biopłyny w rozumieniu odpowiednio art. 2 pkt 3 i 4 ustawy o odnawialnych źródłach energii,”,

b) pkt 10 otrzymuje brzmienie:
„10) paliwa gazowe w rozumieniu art. 3 pkt 3a ustawy – Prawo energetyczne, z wyłączeniem biogazu i biogazu rolniczego w rozumieniu odpowiednio art. 2 pkt 1 i 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii”.

Nad taką poprawką debatował i głosował Sejm, który przyjął ją jednogłośnie. Za poprawką głosowało 454 posłów, czyli wszyscy obecni na Sali, a reprezentujący wszystkie kluby i koła parlamentarne. Nikt nie głosował przeciw i nikt się nie wstrzymał. Początkiem tego korzystnego obrotu spraw było wystąpienie wiceministra Janusza Kowalskiego podczas pierwszego czytania ustawy, który to polityk wykazał się refleksem, odwagą i konsekwencją, przyczyniając się do pomyślnego skutku zabiegów legislacyjnych.